Իրանը կշարունակի բանակցությունները ԱՄՆ-ի հետ միայն այն դեպքում, եթե Իսրայելի հարվածները դադարեցվեն. Փեզեշքիան Կարո՞ղ ա պատահի Գևորգ Ստեփանյանի մեքենայի հրկիզման պատվիրատուի հետքերը տանում են դեպի իշխանության որոշ օղակներ Թղթային ուղետոմսերը վերացնելով՝ մարդկանց ստիպելու են փաթեթներ գնել․ Մանուկ Սուքիասյան (տեսանյութ)
17
Իսրայելական գմբեթը փլուզվել է․ քաղաքագետ (տեսանյութ) «Փնթի ու տգետ դիկտատորին աջակցողները խոսում են Իրանի ժողովրդավար չլինելուց»․ քննարկում (տեսանյութ) Գևորգ Դանիելյան. Այս արշավը ոչ անձի դեմ է, ոչ էլ եկեղեցու, այն պետականության դեմ է Ինչպե՞ս և ե՞րբ կավարտվի իրանաիսրայելյան պատերազմը և այն ինչ ազդեցություն կարող է թողնել Հայաստանի վրա Նիկոլենց հանցավոր մոլորեցումը. ինչ է սպասվում Սյունիքիում Ոստիկանական համազգեստով փաշինյանական ահաբեկիչները կատաղած հարձակվեցին քասախցիների և լրագրողների վրա Իրանում ձերբակալվել է «Մոսադ»-ի 2 գործակալ՝ 200 կգ պայթուցիկ նյութով Լարված իրավիճակ Քասախում. ոստիկանները ուժի կիրառմամբ բերման են ենթարկում ակցիայի մասնակիցներին Լարված իրավիճակ Քասախում, բնակիչները փորձում են ճանապարհ փակել. ոստիկանները չեն թողնում Ապարանում վնասվել է 50 տուն, 20 խանութ, 20 բազմաբնակարան շենքի տանիք Պատերազմ Արցախում
Շտապ պետք է ճգնաժամային կառավարություն․ այսինքն՝ ոչ թե ճգնաժամ ստեղծող, այլ՝ հաղթահարող․ «Կարճ ասած» Չորս անգամ է՝ նույն փողոցն ասֆալտապատել են․ «Մայր Հայաստան» ավագանու անդամ Գրիգոր Իսկանդարյան (տեսանյութ) Իրանը կշարունակի բանակցությունները ԱՄՆ-ի հետ միայն այն դեպքում, եթե Իսրայելի հարվածները դադարեցվեն. Փեզեշքիան Իսրայելի ռազմաօդային ուժերը վերահսկում են Թեհրանի երկինքը. Նեթանյահու Անկարայում տեղի է ունեցել Հայաստանի և Թուրքիայի ԱԳ փոխնախարարների հանդիպումը Փաշինյանի աներձագի 8-րդ անշարժ գույքը իշխանության 7-րդ տարում «Կրթվելը նորաձև է» արշավին բյուջեից տրվող գումարների մասին տեղեկությունը համարվում է պետական գաղտնիք Այն գործողությունները, որոնք կատարում է Փաշինյանը, դուրս են սահմանադրական կարգից․ սահմանադրագետ Վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնող անձը մտել է մի տարածք, որն իրենը չէ, իրավունք չունի․ Աջապահյան «ՀՅԴ-ն մերժում է պարտվողականությունը». հայտարարություն (տեսանյութ) Հայոց Հայրապետը սրբազան Աջով օրհնել է հոգևոր դասին և ներկա ժողովրդին Կարո՞ղ ա պատահի Գևորգ Ստեփանյանի մեքենայի հրկիզման պատվիրատուի հետքերը տանում են դեպի իշխանության որոշ օղակներ Իսրայելական գմբեթը փլուզվել է․ քաղաքագետ (տեսանյութ) «Փնթի ու տգետ դիկտատորին աջակցողները խոսում են Իրանի ժողովրդավար չլինելուց»․ քննարկում (տեսանյութ) ՀՅ Դաշնակցությունը մերժում է պարտվողականությունը և ռազմավարական նպատակ է հռչակում նոր որակի ազգային պետության կառուցումն ու հայկական ինքնության պաշտպանությունը Գևորգ Դանիելյան. Այս արշավը ոչ անձի դեմ է, ոչ էլ եկեղեցու, այն պետականության դեմ է Կաթողիկոսի անձնական կյանքի վերաբերյալ տվյալներ հավաքելը քրեորեն պատժելի արարք է. Թաթոյան Երկրի ղեկավարի բառապաշարին պետք է մասնագիտական գնահատական տան իրավաբաներն ու առողջապահական ոլորտի մասնագետները. Արշակ արքեպիսկոպոս Խաչատրյան Թղթային ուղետոմսերը վերացնելով՝ մարդկանց ստիպելու են փաթեթներ գնել․ Մանուկ Սուքիասյան (տեսանյութ) Տեղահանված արցախցու պետական աջակցությունը կտրել են և թողել անօթևան (տեսանյութ) Ռուսաստանի և Թուրքիայի նախագահները հեռախոսազրույց են ունեցել Իրանը երկարաձգել է օդային տարածքի արգելքը մինչև հունիսի 17-ը Կա հրապարակված ու չհերքված տեղեկություն, որ Հայաստանի կառավարության ղեկավարը հավաքում է Ամենայն Կաթողիկոսի անձնական կյանքի վերաբերյալ տվյալներ. սա քրեորեն պատժելի գործողություն է. Թաթոյան «Իրանը դեմ է միջուկային զենքի մշակմանը»․ Փեզեշքիան Ինչպե՞ս և ե՞րբ կավարտվի իրանաիսրայելյան պատերազմը և այն ինչ ազդեցություն կարող է թողնել Հայաստանի վրա Նիկոլենց հանցավոր մոլորեցումը. ինչ է սպասվում Սյունիքիում Իրանում երկրաշարժ է տեղի ունեցել Ֆորդոյի միջուկային օբյեկտի շրջանում «Միջադեպի մասնակից ոստիկանն ազատվել է ծառայությունից». Նարեկ Սարգսյան Ոստիկանի կողմից լրագրողի նկատմամբ բռնnւթյուն գործադրելու դեպքով ծառայողական քննություն կա. ՆԳՆ Փոքրամասնության «իշխանությունը» հերթական քայլն է անում՝ ընդդեմ քաղաքացիների

Ադրբեջանը և Չինաստանը համատեղ հռչակագիր են ընդունել ռազմավարական գործընկերության մասին. ի՞նչ է դա նշանակում, և որը պիտի լինի Հայաստանի քայլը

Չինական կողմը վճռականորեն աջակցում է ադրբեջանական կողմի առաջարկած խաղաղության օրակարգին, նշված է   հուլիսի 3-ին «Շանհայի համագործակցության կազմակերպության» (ՇՀԿ)  գագաթաժողովում ընդունված «Ադրբեջանի Հանրապետության և Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության միջև ռազմավարական գործընկերության հաստատման մասին»    հռչակագրում:

 «Չինական կողմը վճռականորեն աջակցում է ադրբեջանական կողմի առաջարկած խաղաղության օրակարգին և հակաարդյունավետ է համարում աշխարհաքաղաքական ինտրիգները, որոնք ուղղված են առճակատման պահպանմանը»,- ասվում է հռչակագրի տեքստում։

«Կողմերը    կշարունակեն ամուր աջակցել միմյանց զարգացման ուղու վրա, որոնք ընտրվել են իրենց ազգային առանձնահատկություններին համապատասխան, պատրաստ են համագործակցել ընդհանուր զարգացման և բարգավաճման հասնելու համար, առավելագույնս կպահպանեն սերտ շփումներն ու համակարգումը։ Ազգային, ինչպես նաև տարածաշրջանային և գլոբալ անվտանգության կարևոր խնդիրները, կամրապնդեն  վստահությունը և թույլ չեն տա  որևէ ուժի օգտագործել իրենց պետության տարածքը՝ հակառակ կողմի դեմ գործողություններ իրականացնելու համար»,- նշվում է հռչակագրում։

Փաստաթղթի տեքստում նշվում է նաև. «...Ադրբեջանը և Չինաստանը պատրաստ են էլ ավելի մեծացնել երկկողմ առևտրի ծավալը, օպտիմալացնել ապրանքների կառուցվածքը և հեշտացնել ապրանքների մուտքը շուկաներ...»։

«...Ադրբեջանն ու Չինաստանն ունեն ուժեղ տնտեսական փոխլրացում և հսկայական ներուժ՝ ինդուստրալիզացման և ներդրումների ոլորտում համագործակցությունը մեծացնելու համար։ Կողմերը լիովին կօգտագործեն Ադրբեջանի և Չինաստանի միջև  ներդրումների  ընդլայնումը, կխթանեն Ադրբեջանի և Չինաստանի ընկերությունների գործունեությունը, ակտիվորեն կնպաստեն համագործակցությանը այնպիսի առաջնահերթ ոլորտներում, ինչպիսիք են էներգետիկան, ներառյալ՝ նավթի արդյունահանումը և վերամշակումը,  տրանսպորտային ենթակառուցվածքը, թվային տնտեսությունը, գունավոր մետաղները, շինանյութերը և այլն, շուկայական տնտեսության սկզբունքին համապատասխան...»,- ասվում է հռչակագրում։

Պետք է նշել, որ Չինաստանի և Ադրբեջանի միջև ստորագրված այս հռչակագիրը սպասված էր, քանի որ Չինաստանը, հատկապես ռուս-ուկրաինական պատերազմից հետո, շեշտաի մեծացրել է իր հետաքրքրությունը մեր տարածաշրջանի հանդեպ:

Ինչպես հայտնի է,  դեռ 90-ականների կեսերին «Մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ» գլոբալ նախագծի մեկնարկից հետո, Չինաստանի դերը տարածաշրջանային քաղաքականության մեջ  զգալիորեն  մեծացել է:  Բերենք ընդամենը մեկ օրինակ, եթե 90-ականներին Չինաստանի շրջանառությունը անդրկովկասյան երկրների հետ տարեկան կազմում էր ընդամենը 20-30 մլն դոլար, ապա այսօր այն կազմում է մոտ 6 մլրդ դոլար:

Միջկասպյան միջազգային տրանսպորտային երթուղու նախագիծը, որը ինտեգրված է միջին միջանցքին, շարժիչ գործոն է Չինաստանի և Հարավային Կովկասի պետությունների հարաբերությունների ներկա փուլում։

Եվ իզուր չէ, որ այդչափ մեծացել է Չինաստանի հետաքրքրությունը մեր տարածաշրջանի նկատմամբ: Երկրու օր  առաջվա այս հռչակագիրը Ադրբեջանի հետ, այդ ծրագրի մի մասն է: Համանման մի հռչակագիր Չինաստանը կնքեց նաև Վրաստանի հետ անցած տարվա հուլիսին, երբ Վրաստանի վարչապետը այցով գտնվում էր Պեկինում:

Չինաստանը պատրաստ է կնքել մի համանման հռաչակագիր նաև Հաքյաստանի հետ, սակայն հասկանալի է, որ Նիկոլ Փաշինյանի վարչակազմը չունի  բավարար  ինքնուրունություն՝ նման քայլի գնալու համար:

Անդրկովկասյան երկրներից միայն Հայաստանն է մնացել չինական ծրագրերից դուրս: Սակայն Հայաստանում իշխանափոխությունից հետո այս թյուրիմացությունը կվերացվի և Հայաստանը նույնպես կկարողանա ընդգրկվել չինական ծրագրերի մեջ:

Հիշեցնենք, որ «Մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ» գլոբալ նախագծի մեջ Չինաստանը նախատեսում է ներդնել ավելի քան 300 մլրդ դոլար:

Այս ուղու կառուցման արդյունքում Չինաստանի ապրանքների ինքնարժեքը, որը ուղղված է դեպի եվրոպական երկրներ, բազմապատիկ կնվազի: Բացի այդ, Չինաստանը մտադիր է անդրկովկասյան տրանսպորտային բոլոր հանգույցները արդիականացնել, դրա հետ միասին, զարգացնել նաև ենթակառույցները:

Այս ծրագրերում առանցքային տեղն ունի Վրաստանում կառուցվող նոր նավահանգիստը՝  Անակլիան:

Վրաստանի հետ Չինաստանի ապրանքաշրջանառության ծավալներն այսօր գերազանցում են 2 մլրդ դոլարի սահմանը և կանխատեսվում է, որ այն կավելանա երկրաչափական պրոգրեսիայով:

Ադրբեջանի հետ այդ ծավալները վաղուց են անցել 2 մլրդ-ի սահմանները և միայն Հայաստանի հետ է, որ ապրանքաշրջանառությունը չի գերազանցում 2 մլրդ-ի սահմանը:

Սակայն նույնիսկ այս պարագայում, Համաշխարհային բանկի տվյալների համաձայն,   2005-2018 թվականներին Չինաստանի ապրանքաշրջանառությունը Հայաստանի հետ աճել է մոտ 2070%-ով, հասնելով մինչև 1.8 մլրդ-ի սահմանին:

2018-ից հետո, հասկանալի պատճառներով, հայ-չինական տնտեսական հարաբերություններում որևէ լուրջ զարգացում չի արձանագրվել: Այսօր Հայաստանն ունի չինական ներդրումների ամենացածր մակարդակը տարածաշրջանում։

Մինչդեռ Հայաստանն ունի մեծ հնարավորություն՝ զարգացնելու իր հարաբերությունները Չինաստանի հետ:

Փաշինյանի թիմի հեռացումից հետո Հայաստանն իրավամբ կկարողանա դառնալ խաղաղության հանգույցներից մեկը տարածաշրջանում, Վրաստանի հետ միասին: Քանի որ Հայաստանով կանցնեն, թե՛ Հուսիս-հարավ, և՛ թե միջին միջանցքի ուղիները, որոնք կլինեն տարածաշրջանային վստահելի երկների ազդեցության տակ: Միջին միջանցքի զարգացման մեջ շահագրգրված են Չինաստանն ու ԵՄ-ն, իսկ հյուսիս-հարավի մեջ շահագրգրված են Ռուսաստանն ու Իրանը: Հասկանալի է, որ այլ երկրները շահագրգրված չեն որ, այդ կոմունիկացիաները գործեն:

Հայաստանի պարագայում, կարող է գործել նաև երեք ուղությամբ. Ռուսաստան-Վրաստան-Հայաստան-Իրան ճանապարհը, Վրաստան-Հայաստան-Իրան երկաթգիծը, որին հետագայում կարող է միանալ նաև աբխազական հատվածը, նաև՝

Ադրբեջան-Հայաստան (Մեղրիով)-Թուրքիա երկաթգիծը և ճանապարհ:

Այս նախագծերի մեջ օտար այս տարածաշրջանում կենսական շահ չունեցող ԱՄՆ-ի համար շահավետ է, որ գործի բացառապես վերջին ուղին, որտեղ Հայաստանը կդառնա ոչ թե խաչմերուկ, այլ Ադրբեջանի և Թուրքիայի մեջ միջանկյալ օղակ: Սովորաբար, նման օղակները, ժամանակի ընթացքում վերանում են, քանի որ անհասկանի իմաստ են ստանում տարածաշրջանային զարգացումների տրամաբանության մեջ:

Այլ խնդիր է, երբ երկիրը դառնում է իրական խաչմերուկ տարբեր երկրների համար, որտեղ նրանց շահերի հատման արդյունքում Հայաստանը դառնում է կարևոր հանգուցային երկիրներից մեկը:

Փաշինյանի իշխանությունը երկիրը հասցրել է փաստացի  ավելորդ օղակ դառնալու տրամաբանությանը, դրա համար էլ Ադրբեջանը պահանջում է վերացնել այդ «օղակը», որպեսզի կոմունիկացիաների զարգացումը ստանա ավելի հասկանալի տեսք:

                                               Որն՞ է Փաշինյանի այլընտրանքը

Այլընտրանքը մեկն է. ուրիշ տարբերակներ գոյություն չունեն, որպեսզի Հայաստանը իրապես դառնա տարածաշրջանային խաչմերուկ:

Եվ, եթե Հայաստանը կարողանա համադրել այդ տարբեր երկրների շահերը, ապա մենք իրոք կունենանք հնարավորություն՝ խաղաղ ապրել այս տարածաշրջանում:

Այդ տրամաբանության մեջ և՛ Չինաստանը շահագրգրված  կլինի լուրջ ներդրումներ կատարել, և՛ Ռուսաստանը, և՛ ԵՄ-ն:

Իսկ այդ աշխարհաքաղաքական կոնսեսուսի հիման վրա հնարավոր կլինի կառուցել նաև անվտանգային համակարգը:

Սա է իրականությունը:

Արտակ Հակոբյան
Zham.am

Հետևեք մեզ Telegram-ում
Հետևեք մեզ YouTube-ում
Websiite by Sargssyan
Հետևեք մեզ Facebook-ում https://www.facebook.com/ZhamLratvakan