Թղթային ուղետոմսերը վերացնելով՝ մարդկանց ստիպելու են փաթեթներ գնել․ Մանուկ Սուքիասյան (տեսանյութ) Տեղահանված արցախցու պետական աջակցությունը կտրել են և թողել անօթևան (տեսանյութ) Փոքրամասնության «իշխանությունը» հերթական քայլն է անում՝ ընդդեմ քաղաքացիների
16
Ինչպե՞ս և ե՞րբ կավարտվի իրանաիսրայելյան պատերազմը և այն ինչ ազդեցություն կարող է թողնել Հայաստանի վրա Նիկոլենց հանցավոր մոլորեցումը. ինչ է սպասվում Սյունիքիում Ոստիկանական համազգեստով փաշինյանական ահաբեկիչները կատաղած հարձակվեցին քասախցիների և լրագրողների վրա Իրանում ձերբակալվել է «Մոսադ»-ի 2 գործակալ՝ 200 կգ պայթուցիկ նյութով Լարված իրավիճակ Քասախում. ոստիկանները ուժի կիրառմամբ բերման են ենթարկում ակցիայի մասնակիցներին Լարված իրավիճակ Քասախում, բնակիչները փորձում են ճանապարհ փակել. ոստիկանները չեն թողնում Ապարանում վնասվել է 50 տուն, 20 խանութ, 20 բազմաբնակարան շենքի տանիք Փոթորիկ Ապարանում (տեսանյութ) Ապարանում ուժեղ փոթորկի ու քամու պատճառով ավերածություններ են տեղի ունեցել Իսրայել-Իրան փոխադարձ հրթիռակոծությունը շարունակվել է, կան ավերածություններ և զոհեր (տեսանյութ) Պատերազմ Արցախում
Թղթային ուղետոմսերը վերացնելով՝ մարդկանց ստիպելու են փաթեթներ գնել․ Մանուկ Սուքիասյան (տեսանյութ) Տեղահանված արցախցու պետական աջակցությունը կտրել են և թողել անօթևան (տեսանյութ) Ռուսաստանի և Թուրքիայի նախագահները հեռախոսազրույց են ունեցել Իրանը երկարաձգել է օդային տարածքի արգելքը մինչև հունիսի 17-ը Կա հրապարակված ու չհերքված տեղեկություն, որ Հայաստանի կառավարության ղեկավարը հավաքում է Ամենայն Կաթողիկոսի անձնական կյանքի վերաբերյալ տվյալներ. սա քրեորեն պատժելի գործողություն է. Թաթոյան «Իրանը դեմ է միջուկային զենքի մշակմանը»․ Փեզեշքիան Ինչպե՞ս և ե՞րբ կավարտվի իրանաիսրայելյան պատերազմը և այն ինչ ազդեցություն կարող է թողնել Հայաստանի վրա Նիկոլենց հանցավոր մոլորեցումը. ինչ է սպասվում Սյունիքիում Իրանում երկրաշարժ է տեղի ունեցել Ֆորդոյի միջուկային օբյեկտի շրջանում «Միջադեպի մասնակից ոստիկանն ազատվել է ծառայությունից». Նարեկ Սարգսյան Ոստիկանի կողմից լրագրողի նկատմամբ բռնnւթյուն գործադրելու դեպքով ծառայողական քննություն կա. ՆԳՆ Փոքրամասնության «իշխանությունը» հերթական քայլն է անում՝ ընդդեմ քաղաքացիների Իսրայելցիների նպատակն է Իրանին զրկել ֆիզիկոս-գիտնականներից. Վարդան Ոսկանյան Ադրբեջանի ծովային սահմանից դեպի Իրան թռչող անօդաչու թռչող սարքեր են հայտնաբերվել Ոստիկանական համազգեստով փաշինյանական ահաբեկիչները կատաղած հարձակվեցին քասախցիների և լրագրողների վրա Իրանի գործողություններն Իսրայելի դեմ կշարունակվեն մինչև թշնամու ռեժիմի լիակատար ոչնչացումը. ԻՀՊԿ Իրանում ձերբակալվել է «Մոսադ»-ի 2 գործակալ՝ 200 կգ պայթուցիկ նյութով «Հարձակումները կշարունակվեն՝ մինչև Իսրայելի ռեժիմի լիակատար ոչնչացումը»․ ԻՀՊԿ Լարված իրավիճակ Քասախում. ոստիկանները ուժի կիրառմամբ բերման են ենթարկում ակցիայի մասնակիցներին Լարված իրավիճակ Քասախում, բնակիչները փորձում են ճանապարհ փակել. ոստիկանները չեն թողնում Օստապի հետնորդները. ուկրաինացի ամուսինները հագուստի տակ թաքցրած 1,4 մլն դոլարով փորձել են հատել Ռումինիայի սահմանը, բայց բռնվել են Իսրայելի բանակը հայտարարել է Իրանի արտադրական հզորությունների դեմ «լայնածավալ» հարվածներն ավարտելու մասին Իրանի ԻՀՊԿ-ն հայտնել է Իսրայելի հետախուզական կենտրոններին հարվածելու մասին Ապարանում վնասվել է 50 տուն, 20 խանութ, 20 բազմաբնակարան շենքի տանիք Թեհրանի ռմբակոծությունից վնասվել է նաեւ հայկական «Ալիք» օրաթերթի խմբագրության շենքը Երևանում շնչում ենք փոշի Իսրայելը կարծես թե ամենավատ սցենարն են առաջ տանում Փոթորիկ Ապարանում (տեսանյութ) Իսրայելական ԱԹՍ-ները հարձակվել են Թեհրանի ոստիկանության բաժանմունքի վրա, Իրանը հարվածել է Թել Ավիվ, Աշկելոն և Հայֆա քաղաքներին. ՀՅԴ Հայաստանի Գերագույն մարմնի ներկայացուցիչ է ընտրվել Իշխան Սաղաթելյանը

Լեռնակերտի պեղումների արդյունքում բացվել են միջին բրոնզից ուշ բրոնզի անցման փուլին վերագրվող թաղումներ

ՀՀ ԳԱԱ Շիրակի հայագիտական հետազոտությունների կենտրոնի և ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի հնագետները պեղումներ են իրականացրել Լեռնակերտի N 1 դամբանադաշտում:

Բացվել են միջին բրոնզից ուշ բրոնզի անցման փուլին (Ք.ա. XVI դ. II կես-XV դ. I կես) վերագրվող թաղումներ, որոնցում միաժա­մա­նակ հանդիպել են և՛ միջինբրոնզեդարյան կարմիրբերդյան, և՛ ուշբրոնզե­դարյան ա­ռարկա­ներ։ Անցումային փուլի (միջին բրոնզից ուշ բրոնզ) այս դամբաններն ունեն 5-15 մետր տրա­մագծով հենա­պատ-կրոմլեխ։ Խցերը հիմնա­հո­­ղա­յին են՝ ուղղված հյուսիս-հարավ։ Ուշ բրոնզի տարբեր փուլերին վերա­գրվող թաղումներում աճյունը դրված է եղել դիադրման և վերաթաղման եղանակներով։ Այս դամբաններում ուղեկցող գույքը խեցանոթներն են, հազվադեպ՝ ուլունքներ։ Երկաթի դարի վաղ շրջափուլին վերաբերող դամբաններն ունեն հենա­պատ-կրոմլեխներ (8-20 մ տր.), մանր քարերից կազմված ոչ բարձր թմբեր և արևելք-արևմուտք ուղղված սալարկղային խցեր։ Երկաթեդարյան իջեցուկ դամբաններում փաստագրվել են խմբային եղանակով արված թաղումներ։ Բացահայտվել է, որ այս դամբանախմբում խեղված չորս դամբան­ներն արևելյան հատվածում ունեն կցակառույցներ՝ նախատեսված թաղումն ուղեկցող գույքի համար։

Երկաթեդարյան ամրոց Վարի Բերդի բլրի արևելյան լանջին օդալուսանկարահանման միջոցով հավաստվել է «անվաձև» կառույց, որը բաղկացած է կից շրջանաձև այլ կառույցներից։ «Անվաձև» կառույցներ Հայաստանում հայտնի են Արագածի նախալեռներում, որտեղ դրանք հանդիպում են «անապատի օդապարուկներ» կոչված հուշարձանների համատեքստում։ «Անվաձև» կառույցի մնացորդներ փաստագրվել է նաև Արագած լեռան ամենաբարձրադիր հնավայրում՝ Կարմիր Սարում, որտեղ պեղումներով բացահայտվել են վիշապ քարակոթողների կուտակում՝ իրենց նախնական միջավայրում։ Լեռնակերտի օրինակն առանձնահատուկ է նրանով, որ այն առաջին անգամ փաստագրվում է ամրոցի համատեքստում։ Սակայն վերջինիս գործառույթը դեռ պարզ չէ։

Պեղումներով գտնվել են մեծ թվով խեցեղեն և քարե առարկաներ՝ անոթներ, աղորիքներ, անվակներ և այլն, կենդանական ոսկորներ՝ հիմնականում ընտանի՝ մանր և խոշոր եղջերավոր անասուններ։

Լեռնակերտի պեղումները կարևորվում են ուշբրոնզեդարյան հասարակության ուսումնասիրության առումով։ Մասնավորապես, լայն արձագանք է գտել Լեռնակերտի հնագույն ԴՆԹ-ի հետազոտությունը, որը ցույց է տալիս, որ համաժամանակյա, սակայն տարբեր դամբանախմբերում արված թաղումներում բացված կմախքները ազգակցական կապեր չեն ունեցել։ Դա վկայում է, որ համայնքներում ապրել են տարբեր գերդաստաններ։

Լեռնակերտի ուշբրոնզեդարյան լանդշաֆտի ձևափոխությունների դինամիկայի հետազոտությունը հնարավորություն է տալիս մեկ համալիրում երկու ամրոցների տվյալներով հետևել պաշտպանական համակարգի ձևավորման, կառուցման գործընթացներին։ Շնորհիվ Լեռնակերտի դամբանադաշտի տվյալների՝ Արթիկի, Հառիճի, Հոռոմի, Մաստարայի, Թալինի և Լճաշենի տվյալների հետ բաղդատման, ուրվագծելի են դառնում ուշ բրոնզի դարում բարդ հասարակությունների ձևավորման գործընթացները։ Ամրոցներում, դամբանադաշտերում նշմարվում են ինչպես առանձնաշնորհյալների, այնպես էլ զինվորների, կրոնական սպասավորների և առևտրականների խմբերը։

Պեղումների արդյունքների վերաբերյալ հոդվածներ են տպագրվել հայաստանյան և արտասահմանյան պարբերականներում, զեկուցվել են ինչպես տեղական, այնպես էլ արտասահմանյան գիտաժողովներում։

Լեռնակերտի հնագիտական արշավախումբը գործել է ՀՀ ԳԱԱ Շիրակի հայագիտական հետազոտությունների կենտրոնի, ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի, Գիտության պետական կոմիտեի և Հայագիտական հետազոտությունների և ուսումնասիրությունների ազգային ասոցիացիայի (NAASR) համաֆինանսավորումներով՝ «Արագած լեռան հյուսիս-արևմտյան լանջերի բրոնզեդարյան լանդշաֆտի ձևափոխման միտումները» թեմայի շրջանակներում։

Հետևեք մեզ Telegram-ում
Հետևեք մեզ YouTube-ում
Websiite by Sargssyan
Հետևեք մեզ Facebook-ում https://www.facebook.com/ZhamLratvakan