Ո՞ր «երրորդ կողմին» Բաքուն չի ցանկանում տեսնել Հայաստանի հետ սահմանին Շենգավիթ վարչական շրջանի աշխատակազմում «աշխատում» են նման մարդիկ (տեսանյութ) Ժողովու՛րդ, ուշքի եկե՛ք, այդ տղան խաբում է. Հրանտ Բագրատյան
7
Գյումրիում սկսվում է ստորագրահավաք․ Կարեն Սիմոնյանը հանդես է եկել Գյումրին ազատ տնտեսական գոտի դարձնելու նախաձեռնությամբ (տեսանյութ) Դեմ ենք տրանսպորտի թանկացմանը․ «Մայր Հայաստանը» և քաղաքացիները շարունակում են բոյկոտի ակցիաները (ուղիղ) Քաղաքական դաշտի պատկերը բացահայտվեց ընդամենը 50 դրամով․ Անդրանիկ Թևանյան Ո՞վ է Կարեն Սիմոնյանը․ ՔՊ-ում անհանգիստ են ու վախեցած Գյումրիի ընտրություններից (տեսանյութ) Քաղաքացիները բոյկոտում են տրանսպորտի թանկացումը (տեսանյութ) Սա՛ է քաղաքային իշխանության «բարեփոխած» և թանկացրած տրանսպորտը․ «Մայր Հայաստան» ավագանու անդամ (տեսանյութ) Ովքեր են կողմ և դեմ տրանսպորտի թանկացմանը, ինչու է Սերժ Սարգսյանը կողմ 150 դրամին․ Անդրանիկ Թևանյան (ուղիղ) Գյումրին՝ ազատ տնտեսական գոտի և ազատ քաղաք․ զարգացման ծրագիր (տեսանյութ, լուսանկար) Կառավարության նիստը՝ ուղիղ միացմամբ #Բոյկոտ․ վաղ առավոտից «Մայր Հայաստանի» ներկայացուցիչները և քաղաքացիները բողոքի ակցիա են իրականացնում (տեսանյութ) Պատերազմ Արցախում
Գյումրիում սկսվում է ստորագրահավաք․ Կարեն Սիմոնյանը հանդես է եկել Գյումրին ազատ տնտեսական գոտի դարձնելու նախաձեռնությամբ (տեսանյութ) Փաստեր․ ինչերի՞ դեմ էր պայքարում Նիկոլը, որոնք այժմ իրականություն են․ «Կարճ ասած» Ադրբեջանն առաջ է մղում թուրքական շահերը Կովկասում. Զատուլին «Քո ծաղկավոր տռուսիկն էր պակաս»․ Փաշինյանին ծաղրում են իր ֆեյսբուքյան էջում Ստորագրությունս Արարատն էր, անձնագրայինում մերժեցին սոցքարտս տալ. Երկիր Դեմ ենք տրանսպորտի թանկացմանը․ «Մայր Հայաստանը» և քաղաքացիները շարունակում են բոյկոտի ակցիաները (ուղիղ) «էս իշխանության գերնպատակը Հայաստանը դատարկելն է»,-շիրակցի ֆերմեր Իրանը կողմ է Հայաստանի տարածքում ճանապարհների ապաշրջափակմանը, բայց ցանակացած ճանապարհ, որը կներառի միջանցք, դրան դեմ ենք. Իրանի դեսպան Մեհդի Սոբհանին՝ ԵՄ-ին Հայաստանի անդամակցության մասին Հայաստանում շրջանառվում են Գրիպ Ա տեսակի H1pdm09 ենթատեսակի հարուցիչները Սամվել Վարդանյանը սև ժապավեն փակցրեց ՄԻՊ գրությամբ ցուցանակի վրա «Ինձ համար Արցախից ժամանած կանայք ուժի ցուցանիշ են, երբ ցավի մեջ անցնելուց հետո կարողանում են լինել խնամված». Լուիզա Ներսիսյան Քաղաքական դաշտի պատկերը բացահայտվեց ընդամենը 50 դրամով․ Անդրանիկ Թևանյան Ո՞վ է Կարեն Սիմոնյանը․ ՔՊ-ում անհանգիստ են ու վախեցած Գյումրիի ընտրություններից (տեսանյութ) Պարտություն՝ հանուն իշխանության. Ուկրաինա-Հայաստան կարևոր զուգահեռներ Գոնե այսօր ողջ ընդդիմությունը պետք է համախմբվեր և վռնդեր դավաճաններին. Ավետիք Իշխանյան Ո՞ր «երրորդ կողմին» Բաքուն չի ցանկանում տեսնել Հայաստանի հետ սահմանին Շենգավիթ վարչական շրջանի աշխատակազմում «աշխատում» են նման մարդիկ (տեսանյութ) Բաքուն USAID-ի գործունեությունը դադարեցնելու ծանուցում է ուղարկել «Փաշինյանը Տիգրան Ավինյանին պահում է, որ ընտրություններից առաջ փուռը տա՞»․ Ոսկան Սարգսյան Քաղաքացիները բոյկոտում են տրանսպորտի թանկացումը (տեսանյութ) Սպասվում է ձյուն, օդի ջերմաստիճանը կնվազի Ժողովու՛րդ, ուշքի եկե՛ք, այդ տղան խաբում է. Հրանտ Բագրատյան Իշխանությունը շարունակում է մանիպուլացնել Սա՛ է քաղաքային իշխանության «բարեփոխած» և թանկացրած տրանսպորտը․ «Մայր Հայաստան» ավագանու անդամ (տեսանյութ) Մերձավանի կրակոցների դեպքով հետապնդվում է 9 անձ, կա 3 ձերբակալված. ՔԿ-ն մանրամասներ է հայտնում Ովքեր են կողմ և դեմ տրանսպորտի թանկացմանը, ինչու է Սերժ Սարգսյանը կողմ 150 դրամին․ Անդրանիկ Թևանյան (ուղիղ) Քաղաքապետարանի երեք պաշտոնյա կալանավորվել է Հարկատուներին հերոսացրեցին, որ ավելի խորը մտնեն գրպանները. Գառնիկ Դանիելյան Որ «քարի» վրա կգայթի, ի վերջո. «Փաստ»

Ինչո՞ւ են ամերիկացիները փորձում խամաճիկացնել Հայաստանը, պատժել Վրաստանին, բայց հարգանքով են վերաբերվում Ադրբեջանին

Տարածված տեսակետ կա, թե իբր ԱՄՆ-ն իր արտաքին քաղաքականության մեջ հիմնականում աջակցում է այն երկրներին, որոնք ժողովրդավարական արժեքներով են ապրում, և ճիշտ հակառակը՝ պայքարում են ավտորիտար ռեժիմներ ունեցող երկրների դեմ:

Այդ տեսակետը հիմնականում տարածված է այսպես կոչված «փոքր ժողովուրդների» մոտ, որոնք անկեղծորեն կարծում են, թե բավարար է, գոնե արտաքուստ, որդեգրել  ժողովրդավարական արժեքները և դրա դիմաց կստանան բավարար աջակցություն ԱՄՆ-ից և ԵՄ-ից:

Այսպիսի տրամադրություններ էին գերիշխում նաև Հայաստանում 100 տարի առաջ, երբ հավատում էին, որ բավարար է արտաքին քաղաքականության մեջ ունենալ արևմտամետ կողմնորոշում և դրա դիմաց կարելի էր ստանալ «պարգևավճար», ի դեմս, օրինակ Սևրի պայմանագրի:

Սակայն իրականությունը 100 տարի առաջ ճիշտ հակառակն եղավ: Հայերը հրապուրվեցին արևմտյան խոստումներով և դաժանորեն պատժվեցին դրա համար: Այն ժամանակվա Հայաստանը, որն ուներ մոտ 60 հազար քառ.կմ տարածք, այդ քաղաքականության պատճառով կորցրեց իր տարածքների կեսը:

Նույն սխալը կատարեցին վրացիները 20 տարի առաջ, երբ կարծում էին, թե բավարար է ցույց տալ իրենց հավատարմությունը ԱՄՆ-ին, ապա կկարողանան լուծել իրենց ազգային խնդիրները: Սակայն կրկին իրականությունը ճիշտ հակառակն եղավ: 2008-ի պատերազմից հետո, Ռուսաստանը պետական մակարդակով ճանաչեց Աբխազիայի և Հարավային Օսեթիայի անկախությունը, իսկ Արևմուտքը որևէ գործնական քայլ չկատարեց իր, իբր «դաշնակցին» աջակցելու համար:

Իսկ ուկրաինական օրինակը ցույց է տալիս Արևմուտքի վերաբերմունքի ողջ ցինիզմը: Վաշինգտոնն ու Բրյուսելը խրախուսեցին Կիևին դիմել հակառուսական քայլերի, որի արդյունքում սադրեցին Մոսկվային ռազմական գործողությունների գնալ: Արդյունքում այս պատերազմում արդեն զոհվել են ուկրաինական կողմից մոտ 500 հազար մարդ, դրան գումարած այդ երկիրը կորցրել է իր տարածքի մոտ 20 տոկոսը: ԱՄՆ-ում ու Եվրոպայում չեն էլ թաքքցնում, որ իրենք դա դիտարկում են, որպես  «պատերազմ Ռուսաստանի դեմ՝ մինչև վերջին ուկրաինացին»:

Ըստ այդ հրեշավոր հաշվարկների, ճիշտ է, ուկրաինացիների մի զգալի մաս կարող է զոհվել, սակայն դրա դիմաց մեծ կորուստներ կունենա նաև Ռուսաստանը:

Վերադառնալով մեր տարածաշրջանի խնդիրներին, նշենք, որ ԱՄՆ-ի քաղաքականությունը հիմնված է մի քանի դրույթների վրա:

Առաջին

ԱՄՆ-ն չի կարևորում  Վրաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի ժողովրդավարության աստիճանը: Քանի որ այդ երկրները, ըստ ԱՄՆ-ի, ռեգիոնալ ավելի մեծ երկրների՝ Ռուսաստանի, Թուրքիայի և Իրանի «քաղաքական հայաթն են հանդիսանում»: ԱՄՆ-ի համար առավել կարևոր է, որպեսզի այդ «հայաթում», Ռուսաստանի և Իրանի դերը զգալի նվազ լինի և, փոխարենը, մեծանա Թուրքիայի դերը: Ավելին, որպես ռազմավարական նպատակ, ԱՄՆ-ն ուզում է, որ այս տարածաշրջանն ամբողջովին հայտնվի Թուրքիայի տիրապետության տակ, քանի որ այդ երեք ռեգիոնալ պետություններից, Թուրքիան, ԱՄՆ-ի համար, համարվում է «չարյաց փոքրագույնը»:

ԱՄՆ-ի արտաքին քաղաքականության դոկտրինում գերիշխում է երկու իրար հակասող մոտեցում.

-ԱՄՆ-ն պիտի աջակցի ժողովրդավարացման  «տարբեր փուլերի ալիքները»

-ԱՄՆ-ն պիտի հանդես գա երկրների հանդեպ հայտնի ամերիկյան քաղաքագետ Սեմուել Խանգտինգթոնի կոնցեպտի համաձայն, ըստ որի Աշխարհը բաժանված է մի քանի քաղաքակրթությունների, որոնք անպայման չի, որ կկարողանան ունենալ ընդհանուր ժողովրդավարական արժեքներ: Ըստ նույն այդ քաղաքագետի, օրինակ Իսլամական քաղաքակրթությունը, իբր, երբեք չի կարողանա ներդնել իր մեջ արևմտյան  ժողովրդավարական արժեքները: Իսկ դա նշանակում է, որ իսլամական երկրների հանդեպ ԱՄՆ-ն պիտի վարի, ոչ թե գաղափարականացված մոտեցում, այլ շարժվի բացառապես ԱՄՆ-ի աշխարհաքաղաքական շահերից ելնելով:

Թուրքիան այդ երկրներից ամենամոտն է Արևմուտքին: Ուրեմն ԱՄՆ-ի քաղաքականությունը պիտի լինի համարժեք, մինդեռ Իրանը, անհամատեղելի մոտեցումներ ունի ԱՄՆ-ի շահերի հանդեպ:

Այս ամենը նշանակում է, որ ԱՄՆ-ի մոտեցումները մեր տարածաշրջանի հանդեպ ունեն բացառապես աշխարհաքաղաքական ասպեկտ: Իսկ դա նշանակում է, որ Վրաստանի, Հայաստանի կամ Ադրբեջանի ժողովրդավարական աստիճանները ԱՄՆ-ի համար, գրեթե զրոյական նշանակություն ունեն:

Դրա վառ ապացույցը այսօրվա իրենց մոտեցումն է Հայաստանի, Վրաստանի և Ադրբեջանի նկատմամբ:

Երկրորդ

Եթե ԱՄՆ-ն մեր տարածաշրջանում չունի արժեքների վրա հիմնված մոտեցում, նշանակում է՝ իրենց համար կարևոր է, թե որ երկիրը ինչ արժեք ունի ԱՄՆ-ի համար:

Այդ տեսանկյունից, ԱՄՆ-ն չի էլ թաքցնում, որ իր համար տարածաշրջանում ամենակարևոր երկիրը Ադրբեջանն է:  Այդ երկիրն է Կասպից ծովով կապում տարածաշրջանը Կենտրոնական Ասիայի երկրների հետ:

Ադրբեջանը, ըստ ամերիկացիների, հանգուցային երկիր է:

Վրաստանն ու Հայաստանը, համարվում են կոմունիկացիոն իմաստով ընդամենը տարանցիկ երկրներ, որոնք պիտի դառնան Ադրբեջանի ածանցյալ երկրներ:

Եվ այս մոտեցումներում, առանձին վերցրած, ժողովրդավարական աստիճաններն այդ երկրներում ԱՄՆ-ին ամենից քիչն են հետաքրքրում:

Այսպիսով, կարող ենք բնութագրել ԱՄՆ-ի և ԵՄ-ի քաղաքական մոտեցումները Հայաստանի, Վրաստանի և Ադրբեջանի հանդեպ հետևյալ կերպ.

Ադրբեջանի հանդեպ

Ադրբեջանը տարածաշրջանի ամենից ավտորիտար երկրին է համարվում, սակայն ԱՄՆ-ին և ԵՄ-ին դա ամենից քիչն է հետաքրքրում:

Ադրբեջանը դարձել է հանգուցային երկիր, որը կապող օղակ է Ռուսաստանի և Իրանի միջև (այդ երկրների միջև են անցնում Հյուսիս-հարավ ճանապարհները):

Միաժամանակ, Ադրբեջանը, այսպես կոչված «միջին միջանցքի»  համար դարձել է նույնպես հանգուցային երկիր:

Արևմուտքն իհարկե կուզենար, որ Ադրբեջանը չզարգացներ իր հարաբերությունները Ռուսաստանի և Իրանի հետ: Սակայն, ոչ ԱՄՆ-ն, ոչ էլ ԵՄ-ն, նույնիսկ ռիսկ չեն անում արտահայտվել դրա մասին: Իսկ ինչ վերաբերվում է Ադրբեջանի ներքին քաղաքական կյանքին, ապա Ալիևը հիմնել է այնպիսի ավտորիտար համակարգ, որ ԱՄՆ-ն նույնիսկ փոքր օղակներ չկարողանա ունենալ Ադրբեջանի ներսում՝ Ալիևի վրա ազդելու համար:

Հենց դրա համար էլ, չկարողանալով ճնշել Ալիևին, ԱՄՆ-ն և ԵՄ-ն, որոշել են ընդգծված հարգանքով մոտենալ Ադրբեջանի բալանսավորված քաղաքականությանը, փորձելով մաքսիմալ բավարարել իր պահանջները, որպեսզի այդ բալանսում իրենց դերը ավելի փոքր չլինի, քան Ռուսաստանինն ու Իրանինը:

Հայաստանի հանդեպ

Փաշինյանի իշխանության գալուց հետո, ԱՄՆ-ն դիտարկում է Հայաստանը որպես խամաճիկային երկիր, որը չպիտի խանգարի Ադրբեջանին՝ կատարի իր միջին միջանցքի զարգացման ծրագիրը:

Հենց դրա համար ԱՄՆ-ն Փաշինյանի ձեռքերով վերացրեց Արցախի հարցը, որպեսզի Ադրբեջանը լիարժեք անկախանա Ռուսաստանից և կարողանա վարել, ավելի թուրքամետ, արևմտամետ քաղաքականություն, քան՝ երբ կար չլուծված ղարաբաղյան խնդիր: Եթե Հայաստանը խոչընդոտի Ադրբեջանի ծրագրերին, ապա նույն ճակատագրին պիտի արժենա նաև Հայաստանը՝ կրկին  Փաշինյանի միջոցով:

Հայաստանը պիտի մինիմիզացնի իր կապերը Իրանի և Ռուսաստանի հետ և, վերջնաարդյունքում, պիտի դառնա  Թուրքիայի ծայրագավառաը. ահա սա՛ է ԱՄՆ-ի գլխավոր նպատակը Հայաստանի նկատմամբ: Իսկ որպես թուրքական ծայրագավառ Հայաստանը կլինի՞, թե՞ ոչ , ԱՄՆ-ին շատ քիչ է հետաքրքրում: Ակնհայտ է, որ եթե այդ ծրագրերը կյանքի կոչվեն, ապա Հայաստանը կունենա այն ճակատագիրը, ինչը ունեցավ Արևմտյան Հայաստանը:

Վրաստանի հանդեպ

Վրաստանը մինչ 2012 թվականը վարում էր խամաճիկային քաղաքականություն, ինչպիսին, որ այսօր վարում է Նիկոլ Փաշինյանը Հայաստանում: Սակայն , ի տարբերություն Հայաստանի, Վրաստանը շատ մեծ կորուստներ չունեցավ, եթե իհարկե չհաշվենք Աբխազիայի և Հարավային Օսիայի կորուստը: Սակայն պետականության վերացման վտանգի առջև չկանգնեց, ինչպես  Հայաստանն այսօր: Պատճառն այն էր, որ Վրաստանը միջին միջանցքի միակ տրանզիտային երկիրն էր, և ուրեմն, Թուրքիայի և Ադրբեջանի համար կարևոր միջանցք:

Սակայն երբ Վրաստանը փորձում է այսօր միջանցքայինից դառնալ հանգուցային երկիր, դառնալով խաչմերուկ, ոչ միայն արևելք-արևմուտք, այլև հուսիս-հարավ ուղղությամբ, միանգամից  թիրախային հարվածներ է ստանում ԱՄՆ-ից և ԵՄ-ից:

Օրինակ, հենց այսօր ԵՄ-ն որոշել է կասեցնել Վրաստանի անդամակցության գործընթացը:

Զուգահեռ դրան, ԱՄՆ-ը հետաձգել է Վրաստանի հետ ծրագրված զորավարժությունները։ Փոխարենը Վաշինգտոնը պատրաստվում է գործ ունենալ Հայաստանի հետ,  հուլիսի 15-24-ը երկրում կանցկացվեն Eagle Partner 2024 համատեղ զորավարժությունները։ Ավելի վաղ Պենտագոնը հայտարարել էր, որ Վրաստանում նախատեսված համատեղ զորավարժությունները հետաձգվել են պաշտոնական Թբիլիսիի հակաամերիկյան հռետորաբանության պատճառով։

Իսկ իրականում Վրաստանը փորձում է վարել, ոչ թե հակաամերիկյան, այլ ավելի բալանսավորված քաղաքականություն, որպեսզի երկիրը դարձնի ավելի անվտանգ և դառնա տարածաշրջանային խաչմերուկ, այլ ոչ թե միայն Թուրքիայի և Ադրբեջանի միջև տարանցիկ երկիր:

Այսպիսով այն ինչ կարելի է Ադրբեջանին, չի կարելի Վրաստանին և Հայաստանին: Ահա այսպիսին է ԱՄՆ-ի ԵՄ-ի մոտեցումը մեր տարածաշրջանի երկրների հանդեպ, որտեղ ժողովրդավարության գործոնը գրեթե գոյություն չունի:

Սա է իրականությունը:

Արտակ Հակոբյան
Zham.am

Հետևեք մեզ Telegram-ում
Հետևեք մեզ YouTube-ում
Websiite by Sargssyan
Հետևեք մեզ Facebook-ում https://www.facebook.com/ZhamLratvakan